'ഇരുമ്പുമുഷ്ടികൊണ്ട് നമ്മള്‍ മാനവരാശിയെ സന്തോഷത്തിന്‍റെ നാട്ടിലെത്തിക്കും' എന്നു പറഞ്ഞവള്‍ സൃഷ്ടിച്ചത് സ്വര്‍ഗ്ഗമായിരുന്നില്ല. അടിമത്തത്തിന്‍റെ ലോകത്തുനിന്ന് സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്‍റെ ആകാശത്തിലേക്ക് പറക്കാന്‍ ഒരു ജനത ആഗ്രഹിക്കുന്നതിനു കാരണമതാണ്. "മനസ്സു നോവുമ്പോഴേ എന്തിന്‍റെയും യാഥാര്‍ത്ഥ്യം അറിയാനാവൂ... ചില്ലറ വേദനയല്ല... തീവ്രമായ വേദന" എന്നതാണ് യാഥാര്‍ത്ഥ്യം. സ്വപ്നത്തകര്‍ച്ചയുടെ ദൈന്യം എങ്ങനെയാണ് മനുഷ്യനെ ബാധിക്കുന്നതെന്ന് ഗ്രന്ഥകാരി കണ്ടെത്തുന്നു.

വലുതുകള്‍ക്കു പിന്നാലെയാണ് എല്ലാവരും പായുന്നത്. 'വലുതുകളുടെ ലോകത്തില്‍ ചെറുതുകളുടെ ഭംഗിയോ വിലയോ, നാം കാണുന്നില്ല' എന്നാണ് പി.എന്‍.ദാസ് അഭിപ്രായപ്പെടുന്നത്. നാം നമ്മുടെ ചുറ്റും കാണുന്ന ചെറിയവരില്‍, ചെറിയ വസ്തുക്കളില്‍ നിറയുന്ന ജീവിതസത്യങ്ങളെക്കുറിച്ചാണ് അദ്ദേഹം സംസാരിക്കുന്നത്. ലോകത്തില്‍ സന്തോഷത്തോടെ സമാധാനത്തോടെ, സ്നേഹത്തോടെ ജീവിക്കാന്‍ മനുഷ്യവംശത്തിന് എന്തുകൊണ്ടാണ് സാധിക്കാത്തതെന്നാണ് അദ്ദേഹം അന്വേഷിക്കുന്നത്. 'ചെറിയ മനുഷ്യന്‍റെ വലിയ സ്വപ്ന'മാണിത്.

നമ്മുടെ വികസനസങ്കല്പങ്ങളെയും ഉപഭോഗതൃഷ്ണയെയും ഗ്രന്ഥകാരന്‍ വിമര്‍ശനവിധേയമാക്കുന്നു. 'മുഖ്യധാരാനാഗരിക മനുഷ്യന്‍റെ സ്വപ്നങ്ങളുടെ തീക്കണ്ണുകള്‍ ദഹിപ്പിക്കുന്നത് നമ്മുടെ മലകളെയും വനങ്ങളെയും ആദിമജനതയെയുമാണ്" എന്ന് അദ്ദേഹം പ്രസ്താവിക്കുന്നു. "കേരളത്തിലെ 'സമ്പൂര്‍ണ്ണ സാക്ഷരത'യുടെയും 'പുരോഗതി'യുടെയും ഇരുണ്ടവശം, ജീവിതത്തിന്‍റെ ജൈവഅടിത്തറകളെക്കുറിച്ചുളള ബോധം നഷ്ടമായി എന്നതാണ്". ഹരിതസാക്ഷരതയുടെ അനിവാര്യതയാണ് മധുസൂദനന്‍ എടുത്തുപറയുന്നത്. നമ്മുടെ വികസനസങ്കല്പങ്ങളില്‍ തിരുത്തലുണ്ടായാല്‍ മാത്രമേ പരിസ്ഥിതിയെ നിലനിര്‍ത്താന്‍ സാധിക്കൂ എന്നുതന്നെയാണ് ഗ്രന്ഥകാരന്‍റെ അഭിപ്രായം.